Borç İlişkisi
Borç ilişkisi öyle bir ilişkidir ki,taraflardan biri,bu ilişki uyarınca ötekinden belirli bir davranışta bulunmasını isteme yetkisine sahiptir;öteki tarafta bu isteği yerine getirmekle yükümlüdür. Alacaklı borç ilişkisinin aktif süjesidir. Edimi isteme yetkisine sahip olan tarafa alacaklı denir. Borçlu ise pasif süjedir. Alacaklının isteğine uygun bir davranışın yükümlüsü olan borçludur. Edim,borç ilişkisi uyarınca alacaklının istemeye yetkili olduğu,borçlunun da yerine getirmekle yükümlü bulunduğu davranıştır.
Alacak ve İstem
Borç ilişkisi,alacaklı ile borçlu arasındaki tüm hukuksal bağı anlatır;alacak ise bunun içinde tekil bir bağlantıdır. Alacak hakkının temel özelliği;alacaklıya,borçludan borçlandığı edimin yerine getirilmesini isteme yetkisini vermesidir.
Borç ve Sorumluluk
Borcun esası,borçlunun belli bir davranışa yükümlü olmasıdır. Borçlunun borçtan sorumlu olması borca aykırı davranışlarının getireceği sonuçlara katlanması zorunluluğudur.
Malvarlığı ile Sorumluluk
Borçlunun malvarlığına el koydurarak,alacağın alınabilmesidir. Bazı hallerde borç olduğu halde sorumluluk doğmaz,bu tip borçlara tabi borç denir. Örneğin;kumar borcu(BK.504). Bazı hallerde ise borç ilişkisine taraf olamayan 3. kişilerde borçtan sorumu olur. Örneğin bir kimsenin başkasının borcu için rehin vermesi durumu.
Sınırlı Sorumluluk
Bir kimsenin borçtan doğan sorumluluğunu,malvarlığının bir bölümü yada belli malvarlığı unsurlarıyla sınırlayabilmesidir.
Niceliksel Sınırlama
Borçlunun,borca aykırı davrandığı takdirde,ödeyeceği tazminat tutarı peşin olarak saptanmışsa durum böyledir.(158/II).
Borç ilişkisinin Nisbi niteliği
Bir hakkın nisbi oluşu;o hakkın sadece belirli kimselere karşı ileri sürülebilmesidir. Buna karşılık mutlak haklar herkese karşı ileri sürülebilir. Bunun sonucu olarak;borcunu yerini getirmeyip,borçlandığı şeyi 3. kişilere devreden borçluya karşı alacaklı,bu ilke nedeniyle,ancak bir tazminat isteminde bulunabilir. Edimi oluşturan şeyi onu elde eden 3. kişiden isteyemez.
HUKUKSAL İŞLEM VE SÖZLEŞME
Hukuksal Olay Eylem ve İşlem
Herhangi bir olay,bir hukuksal ilişkinin doğmasına,değişmesine yada bozulmasına neden oluyorsa,buna hukuksal olay denir. Hukuksal sonuç doğuran insan eylemlerine hukuksal eylem denir. nun sonucu olarak;borcunu yerini getirmeyip,borçlandığı şeyi 3. kişilere devreden borçluya karşı alacaklı,bu ilke nedeniyle,ancak bir tazminat isteminde bulunabilir. Edimi oluşturan şeyi onu elde eden 3. kişiden isteyemez.
Bu 3’e ayrılır:
İrade açıklamaları
Hukuksal sonuç doğurmaya yönelik irade açıklamalarıdır. Eyleme dönüşen irade,sadece eylemin meydana gelmesini değil aynı zamanda,bu eylemden hukuksal sonuç doğması amacını da içerir.
Dar anlamda hukuksal eylemler
Belli bir eyleme dönüşen bilinçli bir istek vardır. Eylemden doğan hukuksal sonuç,iradeye dahil olmayabilir. Hukuksal değişim istendiği için değil,yasa bu eyleme o sonucu bağladığı için meydana gelir. Bunlar;hukuksal işlem benzerleri (BK.101/I,BK.106,BK.38) bilgi açıklamaları(BK.165) maddi eylemler
Hukuka aykırı eylemler
Hukuka aykırı olan ve çoklukla kusurlu olarak nitelenen eylemlere de hukuksal sonuç bağlanır. (BK.96)
Hukuksal İşlem
Belli bir hukuksal sonuç doğurmaya yönelik irade açıklamaları yada bir hukuksal sonucun meydana getiren ve bu sonucun meydana gelemsine yönelik irade açıklamasını içeren olgular demetidir.